~Pardoes de Tovernar~

Wie aan Pardoes denkt, denkt gelijk aan de Efteling. Dat was echter niet altijd zo. Het heeft enige tijd geduurd voordat het door Knoet ontworpen typetje pas echt bekend werd bij het grote publiek en zelfs op moment van schrijven is het verhaal achter de hofnar nog grotendeels onbekend. In dit artikel nemen we je mee naar het ontstaan van Pardoes en wie Pardoes nu werkelijk is. Daarnaast werpen we een kleine blik in de toekomst.

De basis is veelal dezelfde. Pardoes wordt geboren op de planeet Symbolica. Symbolica ligt aan de andere kant van de Evenmaar, gehuld in nevels in allerlei kleuren. Op deze verre planeet regeert koning Pardulfus de Rode met zachte hand. Woonachtig in zijn kasteel: het Hartenhof. Verbonden aan het hof is een obscure formule die slechts een keer voorkomt in de gehele “Pardoes Saga”. De Hartenhofformule wordt in “Pardoes en de verdwenen formule” (over originele titels gesproken) gestolen door Pardoes’ aartsvijand Pantagor.

Ontstaan
De geestelijk vader van Pardoes de Tovernar is inmiddels alom bekend onder de liefhebbers. Het was Henny Knoet die halverwege de jaren tachtig de eerste verkennende schreden zette om het park een eigen gezicht te geven. Het idee van een nar spookt echter al langer door de hoofden van de werknemers.

Een van de meest treffende voorbeelden is wel Dio Oberon. Park’s officiële hofnar, die in eerste instantie bij de Efteling solliciteerde als ontwerper, werd een van de eerste entertainers van het park. Naast de toen al bekende poppenkastvoorstellingen zorgde de nar voor meer interactie met de gasten. Oberon liet het ook niet na om op daken te klimmen en aldaar op onnavolgbare wijze muzikale klanken te produceren uit de twaalf fluiten die hij bij zich droeg.
Een ander voorbeeld, dat al dichter bij de Pardoes ligt zoals wij deze nu kennen, is Jokie de Prrretneus. Het figuurtje dat door Joop Geesink is ontworpen voor Carnaval Festival toont opvallend veel overeenkomsten met Pardoes.

Uiteindelijk is het Knoet die een tussenvorm zoekt en daarmee probeert de veranderende lading van het park te dekken. Aan de ene kant staat het Pieckse en nostalgische sprookjesbos, terwijl aan de andere kant de snelle en dynamische attracties als de Python en Piraña verrijzen. Hoewel er eerder pogingen zijn gedaan door andere externe bedrijven, lukt het Knoet wel die vorm te vinden en zorgt daarmee voor een duidelijk beeldmerk dat het park tot op heden nog steeds gebruikt. Die vorm is Pardoes.

Ontwikkeling
De eerste versies van Pardoes zagen er totaal anders uit dan we nu gewend zijn. Zo had het figuur, dat tegen die tijd ook in ‘real life’ te ontmoeten valt in het park, een veel witter gezicht en een simpeler maar vooral veel dikker lijf. De ontwikkeling van het figuurtje was echter lastig aangezien de tovernar inmiddels gekoppeld was aan het logo en hét herkenbare beeldmerk van de Efteling was. Het uiteindelijk doel van Knoet was om de mascotte een menselijker uiterlijk te geven en vooral ook de pop in het park afmetingen te geven naar menselijke proporties.
De beperkende factor was echter het feit dat de pop pas vervangen kon worden wanneer de vorige helemaal was versleten. We kunnen in Pardoes dus duidelijk verschillende generaties terug vinden.

Beeldmateriaal: Henny Knoet/Sander de Bruijn/Efteling

Pardoes door de jaren heen.

Verhaal
Hoe bekend Pardoes ook moge zijn, over zijn verhaal is verbazend genoeg erg weinig bekend. Knoet schreef, al dan niet met andere schrijvers, verschillende verhalen over Pardoes. En voor zover we Knoet mogen geloven ligt er ergens nog een uitgebreid verhaal met daarin alles wat de ontwerper ooit over de tovernar heeft verzonnen.

Het hele stripverhaal draait vervolgens om het terugwinnen van de formule. Wat het begrip “Hartenhofformule” nog vager maakt is dat het in het plot blijkt dat de betreffende formule eigenlijk geen formule is. Het is slechts een aaneenschakeling van verschillende aanwijzingen.

Hoe dan ook, na Symbolica wordt het vager. Pardoes wordt door zijn Grootmagister, een soort leermeester, naar de aarde gestuurd. In de Efteling moet hij de fantasie bewaken en ervoor zorgen dat sprookjes altijd zullen bestaan. Het idee waarop het plot van “Pardoes en het Verboden Sprookje” gebaseerd is. Bij deze taak krijgt hij hulp van een “Gouden Fantasiesleutel”. “Deze sleutel opent werelden die voor andere gesloten blijven en geeft inzicht aan zij die niet willen kijken.” Daarnaast heeft de sleutel in dezelfde alinea nog de functie van vervoersmiddel in de vorm van een veredelde bezemsteel. In de rest van het Pardoes verhaal komt de sleutel echter niet meer terug.

Het begrip sleutel heeft wel een terugkerende functie binnen de verhalen van Pardoes. In “Het Geheim van de Gravitatie” (geschreven voor de schatkist op de promenade) heeft chemicus Gwendolocus, een goede vriend van Pardoes, het voor elkaar gekregen objecten lichter of zwaarder te maken door het beïnvloeden van luchtstromingen. Twee narcistische en egoïstische prinsen zorgen door een ruzie ervoor dat de sleutel voor de kist vast komt te zitten in een rotsblok. Ook de kist is zo zwaar geworden dat hij niet te verplaatsen is. Het laat zien dat het Gwendolocus dus wel degelijk is gelukt de zwaartekracht te beïnvloeden zo deelt Pardoes met ons, die op miraculeuze wijze is verschenen bovenop de kist. Maar de inhoud van de kist blijft echter voor altijd verborgen door toedoen van de twee prinsen. Moraal van het verhaal: hebzucht en bedrog zijn verwerpelijk. Het laat hoe dan ook Pardoes in een totaal andere context zien.

Een ander, bekender, verhaal waarin Pardoes een rol speelt is dat van het Huis van de Vijf Zintuigen. Het enige verhaal waarin de nar ook echt nar is. Het verhaal van de Vijf Zintuigen verhaalt over een koning met vijf zonen, elke zoon heeft een zintuig dat bovennatuurlijk ontwikkeld is. Maar wanneer de koning sterft is het onduidelijk wie van de vijf hem moet opvolgen. De zonen keren terug naar hun eigen paleizen en het land verloedert. De eens zo goed ontwikkelde zintuigen van de zonen verdwijnen.

Uiteindelijk krijgt de hofnar, Pardoes, een visioen van de oude koning die hem zegt dat de vijf zonen elkaar nodig hebben om te regeren. Samen hebben zij alle eigenschappen die een goede koning nodig heeft. Zo gezegd, zo gedaan en de bevolking bouwt een groot paleis met op het dak vijf punten. Een voor ieder zintuig. Inmiddels is echter het hele paleis in de bodem verdwenen en steekt alleen nog het dak boven de grond uit. De ingang van de Efteling zoals wij die nu kennen.

Personages
Pardoes’ wereld zit vol met vreemde, soms onbekende, personages. Hieronder volgt een zo compleet mogelijk beeld van alle figuren die gelinkt zijn aan Pardoes.
De personages zijn onderverdeeld in hoofd- en bijfiguren. Daarnaast is een categorie met figuren waarvan het bestaan bekend is, maar waarvan geen duidelijk of eenduidig uiterlijk bekend is.

Maak jouw eigen website met JouwWeb